Το DNA και η καταγωγή των Μινωιτών και του Μινωικού πολιτισμού

ΧΑΙΡΕ ΤΑΥΡΕ

Στο παρόν άρθρο περιλαμβάνονται και ο Κυκλαδικός και Ελλαδικός πολιτισμός. Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Ο Μινωικός πολιτισμός ήκμασε από το 3500 BCE μέχρι και το 1100 BCE κυρίως στην περιοχή της Κρήτης, αν και μετέπειτα επεκτάθηκε και σε άλλες περιοχές (π.χ. Σαντορίνη). Αποτέλεσε τη μορφολογική βάση για τον μετέπειτα Μυκηναϊκό πολιτισμό (που αποτέλεσε και τη βάση γι' αυτό που λέμε "Ελληνικό πολιτισμό"). Η αρχιτεκτονική διατηρήθηκε, το ίδιο και πολλά ήδη αγγείων, συμβόλων, και τέχνης  μεταξύ άλλων, αν και άλλα πράγματα άλλαξαν (π.χ. γλώσσα). Για αρκετές δεκαετίες υπήρχαν διάφορες θεωρίες για την προέλευση των Μινωιτών και τη σχέση τους με τους Μυκηναίους. O Hughey et al 2012 αναφέρει πως αρχικά οι Μινωίτες είχαν θεωρηθεί Αιγύπτιοι λόγω των Αιγυπτιακών επιρροών που υπήρχαν στον Μινωικό πολιτισμό (π.χ. αρχιτεκτονική, γλυπτική). Ευτυχώς με την αρχαιογενετική και το διατηρημένο DNA αυτών των πληθυσμών μπορούμε να σταματήσουμε να βασιζόμαστε σε εικασίες.

Πρώτη η έρευνα του Lazaridis et al 2017 έδειξε πως οι Μινωίτες ήταν κατά βάση από τους Νεολιθικούς αγρότες της Ανατολίας και του Αιγαίου (Anatolia Neolithic από 'δω και στο εξής) με μια επιρροή από Κυνηγούς-Τροφοσυλλέκτες του Καυκάσου, οι οποίοι είναι παρόμοιοι με τους Νεολιθικούς αγρότες του Ιράν (Caucasus Hunter Gatherers και Iran Neolithic, CHG/Iran Neolithic από 'δω και στο εξής). Οι Νεολιθικοί αγρότες απ' την Ανατολία κατοίκησαν σχεδόν ολόκληρη την Ευρώπη ήδη από το 7000BCE και έφεραν μαζί τους τη γεωργία, η οποία είχε αναπτυχθεί μερικές χιλιετίες πριν στη Μεσοποταμία.

(Allentoft et al 2022)

Τα Μινωικά δείγματα από το 2500-2000 BCE είναι περίπου  80% Anatolia Neolithic και 20% CHG/Iran Neolithic. Το ίδιο βρήκε και ο Clemente et al 2021, καθώς και ο Lazaridis et al 2022. Σε τι μορφή όμως ήρθε το CHG/Iran Neolithic DNA; Στην Ανατολία δεν υπάρχει κάποιο εύρημα που να είναι 100% Iran Neolithic/CHG στην Ανατολία. Πράγμα που σημαίνει πως το συστατικό αυτό έφτασε μαζί με κάποιο άλλο, πιθανότατα σε μορφή 50% Iran Neolithic/CHG + 50% Anatolia Neolithic. Έτσι, ο συνδυασμός των πληθυσμών που βρίσκονταν τότε στο Αιγαίο και την Κρήτη (που ήταν λίγο-πολύ 100% Anatolia Neolithic. Γενικότερα η Νεολιθική Ελλάδα είναι σχεδόν 100% Anatolia Neolithic) με τον πληθυσμό που είχε αυτό το 60% Anatolia και 40% CHG/Iran, θα έδινε το 80% Anatolia Neolithic και 20% CHG/Iran Neolithic που είχαν οι Μινωίτες.

Ο πληθυσμός αυτός βρέθηκε πρόσφατα από την έρευνα της Skourtanioti et al 2022: Χαλκολιθική Ανατολία (Anatolia Chalcolithic). Η Χαλκολιθική εποχή ξεκινά περίπου απ' το 5500-5000 BCE στην Ανατολία και τα παλαιότερα δείγματα που υπάρχουν από αυτήν την περίοδο δείχνουν τη γενετική σύσταση της κεντρικής Ανατολίας να είναι περίπου 60% Anatolia Neolithic και 40% CHG/Iran Neolithic. Κάποια τέτοια δείγματα από το 3200 BCE είναι από αυτήν την περιοχή:

Μερικούς αιώνες αργότερα κάπου εκεί κοντά ιδρύθηκε η Χατούσσα, πρωτεύουσα της Χιττιτικής αυτοκρατορίας. Οι Χιττίτες ήταν λαός που μιλούσε μια Ινδο-Ευρωπαϊκή γλώσσα, και προς τα αριστερά τους, προς την κατεύθυνση της Δυτικής Ανατολίας και της Ελλάδας, υπήρχαν οι Λούβιοι, οι οποίοι επίσης μιλούσαν μια Ινδο-Ευρωπαϊκή γλώσσα. Η έρευνα του Lazaridis et al 2022 τοποθετεί τις Ανατολιακές (Anatolian) γλώσσες στην Ανατολική Ανατολία ήδη από το 4000 BCE περίπου. Τόσο τα Χιττιτικά όσο και τα Λουβικά ανήκουν στην οικογένεια των Ανατολιακών ΙΕ γλωσσών, που δημιουργεί μια πολύ ενδιαφέρουσα πιθανότητα: Η Μινωκή γλώσσα, γραμμένη στη Γραμμική Α, να ήταν μια Ινδο-Ευρωπαϊκή γλώσσα.

Οι πληθυσμοί της Χαλκολιθικής Ανατολίας, και ειδικά της Ύστερης (Late) Χαλκολιθικής Ανατολίας, είχαν πολύ μεγάλη πιθανότητα να μιλούσαν μια ΙΕ γλώσσα. Δεδομένου πως το ποσοστό μίξης ατόμων αυτού του πληθυσμού με τον ήδη υπάρχοντα πληθυσμό της Νεολιθικής Ελλάδας ήταν μεγάλο (~50%), μια αλλαγή γλώσσας μπορούσε κάλλιστα να συμβεί. Ο Μινωικός πολιτισμός φέρει εμφανείς επιρροές και από τα Ανατολία σε σύγκριση με τις Νεολιθικές κουλτούρες της Ελλάδας, κλασσικό παράδειγμα είναι το σύμβολο του Ταύρου, που παρατηρείται πρώτα σε πολιτισμούς στην Εγγύς Ανατολής (π.χ. Maykop culture, από το 3700 BCE μέχρι το 3000 BCE περίπου), και παρατηρείται ήδη από τον Νεολιθικό πολιτισμό στην περιοχή Çatal Ηöyük (7500 BCE – 5700 BCE) όπως μας λέει και ο Mellaart (1967):

Επιπροσθέτως διάφορα αρχιτεκτονικά στοιχεία στην Κνωσσό πρόερχονται από την Ανατολία και είναι κοινά με την αρχιτεκτονική των Χιττιτών.

Φυσικά αυτές είναι ενδείξεις, όχι εμπεριστατωμένες αποδείξεις. Η Γραμμική Α δεν έχει αποκρυπτογραφηθεί ακόμα. Παρ’ όλα αυτά υπάρχουν αρκετοί γλωσσολόγοι οι οποίοι θεωρούν πως η Μινωική γλώσσα αποτελεί μια Ινδο-Ευρωπαϊκή γλώσσα, παρόμοια με τα Λουβικά βάσει διάφορων φωνητικών στοιχείων. Υπάρχουν τρεις βασικές θεωρίες – η Ελληνική, η Σημιτική, και η Ανατολιακή. Η Ελληνική υποστηρίζει πως η Μινωική γλώσσα αποτελεί μια μορφή πρωτο-Ελληνικών, είναι δηλαδή ο πρόγονος των Μυκηναϊκών Ελληνικών (που είναι Ινδο-Ευρωπαϊκή γλώσσα). Η Σημιτική υποστηρίζει πως τα Μινωικά αποτελούν μια Σημιτική γλώσσα, και η Ανατολιακή υποστηρίζει πως τα Μινωικά αποτελούν μια ΙΕ γλώσσα της Ανατολιακής οικογένειας, και συγκεκριμένα παρόμοια με τη Λουβική γλώσσα. Η Ελληνική υπόθεση δημιουργήθηκε λόγω του ότι τα φωνητικά στοιχεία των Μυκηναϊκών Ελληνικών μπορούν να εφαρμοστούν και στα Μινωικά. Αυτό βέβαια δεν αποδυκνείει πως είναι πράγματι Ελληνικά, και βάσει γλωσσολογικής ανάλυσης, δεν είναι. Δείχνει όμως πως φωνητικά, τα Μινωικά είναι παρόμοια με μια ΙΕ γλώσσα. Για την ακρίβεια, μετέπεια γλωσσολογική ανάλυση τοποθετεί τα Μινωικά πιο κοντά σε τρεις Ανατολιακές γλώσσες: Λουβικά, Λυκικά, και Χιττιτικά. (Davis 1967, Finkelberg 1990, Finkelberg 1991, Finkelberg 2000, Brown 1992, Brown 1993) Πιο σύγχρονες γλωσσολογικές αναλύσεις (Woudhuizen 2004, Kazansky 2012) υποστηρίζουν πως τα Μινωικά ήταν μια ΙΕ γλώσσα, παρόμοια με τα Λυκικά ή τα Λουβικά. Τα Λυκικά μοιράζονται έναν κοινό γλωσσικό πρόγονο με τα Λουβικά, κάτι που μπορεί να εξηγεί το γιατί κάποιοι γλωσσολόγοι υποστήριξαν στενότερη σχέση των Μινωικών με τα Λουβικά έναντι των Λυκικών.

Κάτι άλλο που μαρτυρά την ύπαρξη Ανατολιακών γλωσσών στη Νότια Ελλάδα είναι πως στα Ελληνικά υπάρχει Ανατολιακό υπόστρωμα (substratum) στα τοπωνύμια, νότια της Πίνδου αλλά όχι βόρεια απ’ αυτήν (Georgiev, 1960). Τα τοπωνύμια είναι από τα πιο ανθεκτικά σε αλλαγές γλώσσας, ειδικά όταν προέρχονται από έναν ανεπτυγμένο πολιτισμό. Δύο σύγχρονα παραδείγματα είναι η Τουρκία (π.χ. Izmir/Σμύρνη, Trabzon/Τραπεζούντα κλπ) ή διάφορα τοπωνύμια του Μεξικού.

Όμως η γλωσσολογική ανάλυση είναι πολύ θεωρητική για τα γούστα μου και δεν πολυασχολούμαι, και ενδέχεται να αγνοώ αρκετές άλλες αναλύσεις που να υποστηρίζουν μια στενότερη σχέση με τα Λουβικά. Μικρή σημασία έχει, έτσι κι αλλιώς εδώ ασχολούμαστε με το DNA.

Πίσω στο DNA λοιπόν, η Skourtanioti et al 2022 βρίσκει πως οι Μινωίτες ήταν 50% Νεολιθική Ελλάδα/Ανατολία (που βρισκόταν στον Ελλαδικό χώρο ήδη από το 7000 BCE) και 50% Χαλκολιθική Ανατολία. Το ποσοστό αυτό είναι κοντά σε αυτό που είχε βρει ο Lazaridis et al 2017: 40% Χαλκολιθική Ανατολία. Ας δούμε αποσπάσματα από τις έρευνες.

Βλέπουμε περίπου 50% Χαλκολιθική Ανατολία και 50% Νεολιθική Ανατολία στους Μινωίτες. Αυτά τα δύο μαζί μας δίνουν το περίπου 80% Anatolia Neolithic και 20% CHG/Iran Neolithic που έχει βρεθεί στους Μινωίτες. Τα Χαλκολιθικά δείγματα είναι από το 3000 BCE, και η Skourtanioti et al 2023 εντόπισε την πρόσμιξη που δημιούργησε τους Μινωίτες να συμβαίνει περίπου στο 4400-4300 BCE.

Εδώ έχουμε κι ένα πολύ ωραίο γράφημα που περιλαμβάνει το CHG/Iran Neolithic DNA που είχαν διάφοροι πληθυσμοί (Μινωίτες, Μυκηναίοι, Ετρούσκοι κ.α.). Επειδή κάποιοι από αυτούς τους πληθυσμούς έχουν και "steppe DNA" το οποίο έχει περίπου 50% CHG/Iran Neolithic DNA (βλ. Lazaridis et al 2022), το ποσοστό που καταγράφεται είναι το ανεξάρτητο από οποιοδήποτε τυχόν CHG/Iran Neolithic DNA υπάρχει σε αυτούς τους πληθυσμούς μέσω steppe DNA. Έτσι, οι διάφοροι πληθυσμοί της στέππας (Yamnaya, Corded Ware) "πιάνουν" λίγο-πολύ καθόλου CHG/Iran Neolithic DNA.

 

Οι Μινωίτες και οι Μυκηναίοι έχουν σχεδόν 20% CHG/Iran Neolithic, ενώ βλέπουμε και πως οι πρώιμοι/πρώτοι Ρωμαίοι (ITA_Republic) έχουν περίπου 15%. Αυτό το γράφημα θα το ξαναδούμε στο άρθρο για τους Μυκηναίους στο μέλλον.

Κάτι πολύ ενδιαφέρον που βρήκε ο Clemente et al 2021 είναι πως το DNA των Κυκλαδιτών (Κυκλαδικός πολιτισμός) και Ελλαδιτών (Ελλαδικός πολιτισμός) ήταν ίδιο με των Μινωιτών, και οι τρεις αυτοι πληθυσμοί ήταν ομοιογενείς.

Ο Κυκλαδικός (ή Κυκλαδίτικος) πολιτισμός χρονολογείται από το 3200 BCE μέχρι το 1050 BCE, ενώ ο Ελλαδικός από το 3200 BCE μέχρι το 1050 BCE και αυτός, και από το 1800-1750 BCE κι έπειτα μετατρέπεται στον Μυκηναϊκό πολιτισμό (1750 BCE έως 1050BCE), με σημαντική επιρροή από τον Μινωικό πολιτισμό.

Εδώ βλέπουμε τις τοποθεσίες τους. Με κόκκινα γράμματα είναι τα ονόματα των δειγμάτων DNA από τον Clemente et al 2021. Θα τα δούμε σε λίγο, αλλά ας δούμε πρώτα κάποια χαρακτηριστικά δέιγματα του Κυκλαδικού πολιτισμού.

 

 

 

 

Καλή φάση ε; Ήδη βλέπουμε και τις έντονες επιρροές απ' το Μινωικό πολιτισμό (οι οποίες μεταφέρθηκαν στο Μυκηναϊκό/Ελληνικό πολιτισμό στη συνέχεια). Ας δούμε και λίγα πράγματα απ' τον Ελλαδικό πολιτισμό πριν τη Μυκηανϊκή περίοδο.

 

Και φοβερή αρχιτεκτονική:

(από εδώ φαίνεται να ξεκινάει η παράδοση των Ελληνικών κεραμιδιών. Λέρνα, 2500-2300 BCE)

 

Για να δούμε και το DNA όλων αυτών τώρα.

Το γκρι συστατικό είναι πανομοιότυπο με το κόκκινο και γι' αυτό τα συγκεράζω.

Ξαναβλέπουμε πως οι τρεις αυτοί πολιτισμοί του Ελλαδικού χώρου (Μινωικός, Κυκλαδικός, Ελλαδικός) είναι ομοιογενείς μεταξύ τους, δηλαδή ίδιοι. Αυτό μπορούμε να το δούμε και με τον εξής τρόπο: όταν υπολογίζονται τα ποσοστά καταγωγής από "πηγές" πληθυσμούς με το πρόγραμμα που λέγεται qpAdm, οι πηγές στα Μινωικά δείγματα μπορούν επιτυχώς να είναι είτε Κυκλαδικές είτε Ελλαδικές, στα Κυκλαδικά δείγματα είτε Μινωικές είτε Κυκλαδικές, και στα Κυκλαδικά δείγματα είτε Μινωικές είτε Ελλαδικές. Αυτό δείχνει πως το DNA τους είναι πανομοιότυπο και το πρόγραμμα δεν τους ξεχωρίζει ιδιαίτερα. Επιπροσθέτως το p-Value, το πόσο καλό (και πιθανό) είναι δηλαδή το "μοντέλο", ο συνδυασμός αυτός δηλαδή πηγών, είναι πολύ υψηλό, σχεδόν 1.0. Από 0.05 και κάτω τα μοντέλα απορρίπτονται, ενώ όσο μεγαλύτερος είναι αυτός ο αριθμός τόσο πιο ακριβές, τόσο μεγαλύτερη η πιθανότητα να είναι αληθές. 

Υπενθυμίζουμε πως Pta08 = Minoan, Mik15 = Helladic, Kou01 και Kou03 = Cycladic.

Βλέπουμε επίσης πως στα standard errors (τέρμα δεξιά), υπάρχουν μεγάλα ποσοστά όταν στις πηγές υπάρχουν μαζί δύο από αυτά τα δείγματα (Minoan-Helladic ή Minoan-Cycladic ή Helladic-Cycladic). Αυτό μας δείχνει πως είναι τόσο πανομοιότυπα, που ένα αρκετά μεγάλο ποσοστό (π.χ. 20%) από το ένα δείγμα θα μπορούσε να μεταφερθεί στο άλλο, δηλαδή ένας Ελλαδίτης θα μπορούσε να είναι κάλλιστα 50% Minoan και 50% Cycladic, 30% Minoan και 70% Cycladic ή 70% Minoan και 30% Cycladic και η γενετική του σύσταση δε θα άλλαζε σχεδόν καθόλου, διότι αυτοί οι πληθυσμοί είναι τόσο συγγενικοί μεταξύ τους. (ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Συνήθως μεγάλα standard errors σημαίνουν πως το μοντέλο δεν είναι καλό, δηλαδή δεν είναι αληθές. Μόνο στην προκειμένη περίπτωση συμβαίνει αυτό που αναφέρω, λόγω της μεγάλης ομοιότητας των πληθυσμών αυτών.)

Τι συμβαίνει όμως με την καταγωγή όλων αυτών; Οι Μινωίτες ξέρουμε είναι περίπου 50% απ' τη Χαλκολιθική Ανατολία και 50% από Νεολιθικούς αγρότες απ' την Ανατολία, που ζούσαν στην Ελλάδα και δη στην Κρήτη ήδη απ' το 7000 BCE. Η Skourtanioti et al 2023 βρήκε πως πράγματι οι Μινωίτες είναι περίπου 50% Anatolia Chalcolithic και 50% Anatolia Neolithic, οι Κυκλαδίτες και οι Ελλαδίτες όμως φαίνεται να μην έχουν επιρροή από την ίδια Anatolia Chalcolithic πηγή με τους Μινωίτες, αλλά από μια άλλη, που μέχρι στιγμής δεν έχει βρεθεί και αντιπροσωπεύεται από 25% En-BA (Eneolithic/Bronze Age), που είναι κυρίως CHG/Iran Neolithic (80%) μαζί με περίπου 20% Anatolia Neolithic. Αυτά τα ποσοστά μας δίνουν το 80% Anatolia Neolithic + 20% CHG/Iran Neolithic που υπάρχει στους Κυκλαδίτες και Ελλαδίτες.

 

Η πηγή για τους Κυκλαδίτες και τους Ελλαδίτες είναι πιθανότατα και αυτή από τη Χαλκολιθική Ανατολία, αλλά όχι από την ίδια περιοχή με την πηγή στους Μινωίτες. Είναι μάλιστα πιθανό αυτή η πηγή να βρεθεί πιο βορειο-ανατολικά, κοντά στον Πόντο και την Παφλαγονία.

Οι πηγές αυτές εξακολουθούν να μοιράζονται πολλά κοινά γονίδια, και το αποτέλεσά τους όταν συνδυάζονται με Anatolia Neolithic, μας δίνει πληθυσμούς (Minoans, Helladics, Cycladics) που είναι ομοιογενείς μεταξύ τους, με μεγάλη γενετική ομοιότητα παρ' όλο που οι πηγές τους προέρχονται από διαφορετικά γεωγραφικά μέρη.

Η επιρροή αυτή από την Ανατολία υπήρχε στην Ελλάδα ήδη από το 5000-4500 BCE. Τα τρία δείγματα από τη Νεολιθική Πελοπόννησο που βλέπουμε στη Skourtanioti et al 2023 φέρουν και αυτά μια επιρροή CHG/Iran, ενώ παλαιότερα δείγματα όχι. Χρονολογούνται στο 4000-3900 BCE (Lazaridis et al 2022) και η ένωση των δύο στοιχείων που αποτελούν αυτά τα δείγματα (Anatolia/Aegean Neolithic + CHG/Iran) χρονολογείται στο 4200 BCE αν ο φορέας του CHG/Iran είναι ο πληθυσμός Caucasus En-BA που δεν είναι 100% CHG/Iran, αλλά ένα υβρίδιο Anatolia+CHG/Iran που είναι και η μορφή με την οποία ήρθε στην Ελλάδα (100% CHG/Iran πληθυσμοί έπαψαν να υπάρχουν από το 6000 BCE το αργότερο).

Αυτό είναι σημαντικό διότι παρόμοιες είναι και οι χρονολογήσεις της επιρροής από την Ανατολία στους Μινωίτες (5000-4700 BCE) και Κυκλαδίτες και Ελλαδίτες (4300-4200 BCE). Αυτή η επιρροή και η γενετική σύσταση που προέκυψε από αυτήν υπήρχε ήδη στην Ελλάδα από το 4800 BCE (Κρήτη) και 4300-4200 BCE (Πελοπόννησος, Κυκλάδες). Από αυτούς τους πληθυσμούς κατάγονται οι Μινωίτες, οι Κυκλαδίτες και οι Ελλαδίτες.

Οι ακριβείς πηγές από την Ανατολία που συνέβαλαν τόσο στους Ελλαδίτες/Κυκλαδίτες όσο και στους Μινωίτες δεν έχουν βρεθεί ακόμα, τουλάχιστον όχι με ακρίβεια, οι ημερομηνίες αυτές θα αλλάξουν ελαφρώς. Αυτό που θα υπολογιστεί είναι πότε διαμορφώθηκε ο πληθυσμός της Ύστερης Νεολιθικής Πελοποννήσου (χρονολογημένος περίπου το 4000 BCE) που μας το δίνει η ανάλυση των πηγών Πρώιμη Νεολιθική Πελοπόννησος + κάποια πηγή από την Ανατολία η οποία αύξησε το ποσοστό Iran/CHG που υπήρχε στη Νεολιθική Πελοπόννησο και που οι πληθυσμοί της Πρώιμης Νεολιθικής Πελοποννήσου δεν είχαν. Μετά για τους Κυκλαδίτες και Ελλαδίτες αναλύουμε Ύστερη Νεολιθική Πελοπόννησο + κάποια άλλη πηγή από την Ανατολία. Για τους Μινωίτες αναλύουμε W. Anatolia Neolithic (η οποία είναι ίδια με τους πληθυσμούς της Νεολιθικής Κρήτης όπως μας λέει η Skourtanioti et al 2023) + κάποια πηγή από την Χαλκολιθική Ανατολία.

Δε θα υπάρξουν μεγάλες διαφορές στις χρονολογίες πάντως.

Κάτι επίσης πολύ ενδιαφέρον είναι πως κατά την Ύστερη Εποχή του Χαλκού (Late Bronze Age, LBA) βλέπουμε πως στην Κρήτη υπήρχαν ακόμα πληθυσμοί που ήταν λίγο πολύ πανομοιότυποι με τους Μινωίτες και τους Κυκλαδίες που υπήρχαν 1000+ χρόνια νωρίτερα. Το qpAdm τους δίνει ικανοποιητικό αποτέλεσμα όταν χρησιμοποιείται μονάχα μια πηγή από την Κρήτη της Πρώιμης εποχής του Χαλκού (EBA, Early Bronze Age) ή από τα νησία και την Στερεά Ελλάδα/Πελοπόννησο της ίδιας περιοδου (EBA).

Κλείνοντας, από τον Lazaridis et al 2017 βλέπουμε και ποιοι σημερινοί πληθυσμοί είναι γενετικά ομοιότεροι στους Μινωίτες (και άρα και Ελλαδίτες και Κυκλαδίτες):

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Η έρευνα "Skourtanioti et al 2022" μπορεί να βρεθεί ως Neumann et al 2022 (στην οποία η Σκουρτανιώτη έλαβε μέρος).

ENGLISH SUMMARY:

Minoans descend primarily from two groups: Neolithic Aegeans from Crete (identical to Neolithic Western Anatolians) and Chalcolithic Anatolians, in roughly equal (50-50) proportions. Some of the trademark Minoan symbols first appear in Anatolia during the Chalcolithic.

Cycladics and Helladics were also genetically homogeneous with Minoans. All three cultures experienced Anatolian geneflow, although the timeline might vary from culture to culture. All of these populations have roughly 75% Anatolian and 25% CHG/Iran Neolithic ancestry.

Some Minoan-like people in Crete survived unadmixed for 2000 or more years (during the Late Bronze Age) after the Minoan civilization appeared.

Modern Mediterranean populations, primarily in the Central and Eastern Mediterranean, are the closest genetically to the Minoans (and thus Cycladics and Helladics).

The most widespread theory about the Minoan language (Linear A) is that it is an Anatolian Indo-European language. It has not yet been deciphered bu in case this is true, it has massive implications because it would mean that Anatolian languages were in situ in Anatolia during the Chalcolithic, essentially validating Harvard's Southern Arc hypothesis of a West Asian homeland for IE languages, near Northwestern Iran.